بحران آب دیگر، درِ خانهها را با هشدار نمیزند. سالهاست وارد خانهمان شده است. خشک شدن رودخانهها، افت شدید سطح سفرههای زیرزمینی، و کاهش سرانه آب تجدیدپذیر به کمتر از ۱۲۰۰ مترمکعب در سال برای هر نفر، یعنی کشور ما رسما در محدوده «تنش آبی شدید» قرار گرفته است. این آمار را وزارت نیرو هم تأیید میکند. اما پرسش اینجاست، با این اعداد نگرانکننده، چرا هنوز در ساختمانهای دولتی و عمومی، همان شیرآلات قدیمی دهههای گذشته نصب است؟
در بسیاری از ادارات، مدارس، مساجد، پایانههای مسافربری و حتی بیمارستانها، شیرهای معمولی تا سه برابر بیش از مصرف نرمال آب را هدر میدهند. این یعنی بحران آب، بیش از آنکه در بیابانهای خشک شکل بگیرد، در شیرهای بازِ مراکز عمومی جریان دارد.از کودکی با شعارهای زیبا درباره آب بزرگ شدهایم؛ «آب، مایهی حیات است» یا «با یک قطره زندگی را نجات دهیم». اما در واقع، صرفِ تکرار شعارها بدون اقدام اجرایی، نوعی تسکین موقت است برای آرام کردن وجدان جمعیمان. بحران آبی را نمیتوان با پوستر و بروشور مهار کرد.ابزارهای کاهشدهندهی مصرف آب، یا همان «کاهندهها و پرلاتورها»، فناوری پیچیدهای نیستند؛ ساده، ارزان، و مؤثرند. این وسیلهها با ترکیب جریان هوا و آب، مصرف را تا ۶۰ درصد کاهش میدهند، بدون اینکه فشار آب افت کند یا کارایی دچار مشکل شود. نصب شان آسان است و هزینه اولیه، کمتر از مخارج دو ماه قبوض آب است.
با وجود این، هنوز بسیاری از نهادهای اجرایی از نصب آنها سر باز میزنند، بیآنکه بدانند هزینه بیتوجهی در مقیاس ملی، میلیونها مترمکعب آب از دسترفته است.وزارت نیرو و استانداران سراسر کشور اکنون در موقعیتی هستند که با یک تصمیم قاطع، میتوانند الگویی ملی در «صرفهجویی سازمانی» ایجاد کنند.وزارت نیرو با همکاری سازمان برنامهوبودجه، مصوبهای صادر کند مبنی بر اینکه در بازهای سهماهه، تمامی دستگاههای دولتی، شهرداریها، مدارس، مساجد و مراکز درمانی موظف به نصب کاهندههای جریان آب شوند.
تمدید مجوز اماکن عمومی در شهرداریها، منوط به رعایت این الزام باشد. در مناقصات دولتی، شیرآلات کممصرف و تجهیزات صرفهجو اولویت اول قرار گیرند. استانداریها موظف باشند ، گزارش اجرای طرح را به شکل فصلی به وزارت نیرو ارسال کنند.اگر تنها در نهادهای دولتی و مدارس کشور این طرح اجرایی شود، برآوردها نشان میدهد بیش از ۱۵۰ میلیون مترمکعب آب در سال صرفهجویی خواهد شد. معادل آب ذخیرهشده پشت یک سد متوسط. هزینه اجرای کامل طرح کمتر از ساخت همان سد است، اما بازده زیستمحیطیاش چندین برابر خواهد بود.
طرحهای تدریجی و بدون زمانبندی معمولاً در بایگانی میمانند. اما بحران آب منتظر نمیماند. باید اجرای طرح نصب کاهندهها فوری، ضربتی و زماندار باشد.تا پایان سال جاری، هر سازمان دولتی بزرگ باید گزارش تصویری و عددی مصرف آب قبل و بعد از نصب را در سامانهای ملی ثبت کند. این سامانه میتواند زیرمجموعهی وبسایت وزارت نیرو باشد تا مردم نیز بتوانند میزان پیشرفت طرح را در شهر خود ببینند. آنگاه رقابتی مثبت برای مصرف بهینه شکل میگیرد.
وزارت نیرو واستاندارها میتواند با یک بخشنامه ساده، جلوی میلیاردها لیتر هدررفت آب را بگیرد؛ اقدامی بسیار کوچک در ظاهر، اما بزرگ در نتیجه.بیایید حقیقت را بپذیریم. نجات آب از شعار شروع نمیشود؛ از شیر شروع میشود.
منبع: روزنامه تفاهم
