زراعت هیدروپونیک یک روش کشت گیاهان، بدون استفاده از خاک است که در آن ریشه‌های گیاهان در محلول غذایی متعادلی قرار می گیرند. در این روش، گیاهان در یک محیط مصنوعی مانند یک ظروف پلاستیکی، لوله‌های PVC یا سیستم‌های توده ای قرار گرفته و ریشه‌های آنها در معرض محلول غذایی قرار می گیرد. این محلول غذایی شامل تمامی عناصر ضروری برای رشد و تغذیه گیاهان است که به صورت معلق یا محلول در آب تامین می‌شود.
این روش کشت به دلیل مزایای بی شماری که دارد به شدت مورد استقبال بسیاری از کشورهای توسعه یافته و بالاخص کشورهای پرجمعیت آسیای شرقی قرار گرفته است. در روش هیدروپونیک، محصولات در محلول غذایی قرارگرفته و نیاز به آب کمتری نسبت به کشت در خاک دارند. کاهش مصرف آب و صرفه‌جویی در منابع آبی و همچنین جلوگیری از فرسایش خاک شاید اولین و مهم ترین مزیت محصولات هیدروپونیک است.
مازاد بر اینکه کنترل بهتر شرایط رشد در محصولات هیدروپونیک، محیط رشد گیاهان شامل نور، دما، pH محلول غذایی و سطح مواد مغذی را قابل کنترل کرده است و این امکان را فراهم کرده است تا شرایط بهینه برای رشد و توسعه گیاهان فراهم شود و عوامل مخرب مانند بیماری ها و آفات کاهش یابند. به همین دلیل چون در محصولات زراعی هیدروپونیک، گیاهان در محیط بدون خاک قرار می گیرند و کاهش نیاز به استفاده از آفت‌کش‌ها در آن ها محسوس است. این روش می‌تواند به کشت پایدارتر و بدون آلودگی شیمیایی منجر شود.
همچنین به دلیل کنترل بهتر شرایط رشد و تغذیه گیاهان، محصولات هیدروپونیک بهره وری بالاتری نسبت به کشت سنتی در خاک دارند. گیاهان در این روش معمولاً سریعتر رشد می‌کنند و محصولات با کیفیت تری تولید می شوند. تنوع محصولاتی که می‌توان در زراعت هیدروپونیک تولید کرد، بسیار گسترده است. با استفاده از این روش، می‌توان انواع سبزیجات، گیاهان خوراکی، سبزیجات آب دوست، توت فرنگی، هویج، فلفل دلمه‌ای، خیار، گیاهان دارویی و … را تولید کرد.
همچنین، زراعت هیدروپونیک می‌تواند به تولید گیاهان زینتی نیز اختصاص یابد. جالب است بدانید که در کشت هیدروپونیک، نیاز به آبیاری منظم و مراقبت از محلول غذایی وجود دارد. همچنین، سیستم‌های هیدروپونیک باید به صورت مداوم نظارت شوند تا شرایط محیطی مطلوب برای رشد گیاهان حفظ شود. کنترل pH محلول غذایی، مانیتورینگ سطح مواد مغذی، کنترل دما و نور بسیار حائز اهمیت است. استفاده از تکنولوژی هیدروپونیک در کشاورزی مدرن به عنوان یک روش پایدار و کارآمد در تولید محصولات زراعی در نظر گرفته می‌شود. این روش می‌تواند به تولید محصولات با کیفیت بالا، کاهش وابستگی به منابع آب و حفظ محیط زیست کمک کند.
بازار صادراتی محصولات هیدروپونیک برای فعالیت‌های کارآفرینانه از جهات مختلف جذابیت‌های خاصی دارد. با توجه به افزایش آگاهی مردم از مسائل بهداشتی و تغذیه، تقاضا برای محصولات تازه و سالم افزایش یافته است. محصولات هیدروپونیک با تضمین کیفیت ، عدم استفاده از سموم و تولید پایدار می‌توانند به این تقاضا پاسخ دهند. در نتیجه، بازار صادراتی برای محصولات هیدروپونیک در حال رشد است.
در این حوزه بازارهای هدف خاص وجود دارد. محصولات زراعی هیدروپونیک می توانند معضل محدودیت منابعی چون فضا و منابع آب را برای بسیاری از کشورها که با محدودیت‌های این منابع مواجه هستند را جبران کند. برخی از کشورها با محدودیت منابع آبیاری و فضای زراعی، ممکن است محصولات هیدروپونیک را به عنوان یک راه حل جایگزین مورد توجه قرار دهند. در نتیجه، بازارهای هدف خارجی می‌توانند در کشورهایی با محدودیت منابع مناسب باشند.
هلند یکی از پیشروان جهانی در تولید محصولات زراعی هیدروپونیک است. با توجه به تکنولوژی پیشرفته، تجربه طولانی در تولید محصولات هیدروپونیک و زیرساخت‌های مناسب، این کشور به عنوان یک بازار هدف مهم برای صادرات محصولات هیدروپونیک مطرح است. امارات متحده عربی نیز با توجه به محدودیت منابع آبی و آب و هوای بیابانی، به دنبال راه حل‌های جایگزین برای تولید محصولات زراعی است. قطر هم مانند امارات متحده عربی با محدودیت منابع آبی مواجه است و به دنبال راه‌حل‌های جایگزین برای تأمین نیازهای غذایی خود است.
در این راستا ، چین با توجه به جمعیت زیاد خود و نیاز روزافزون به تأمین غذا، بازار بزرگی برای محصولات هیدروپونیک به حساب می آید. این تنها چند نمونه از کشورهایی است که می‌توانند بازارهای هدف خوبی برای صادرات محصولات هیدروپونیک باشند. خوشبختانه در سال های اخیر ، شاهد رشد قابل توجهی در تولید محصولات هیدروپونیک در گلخانه های کشور بوده ایم و با توجه به خواستگاه و رشد و توسعه ی روز افزون این صنعت امید آن می رود که در آینده ای نه چندان دور شاهد جهش های قابل توجهی در این صنعت باشیم.
