اگر چه ایران کشوری با میراثی کهن و فرهنگ چند هزار ساله دارای هزاران جاذبه ی گردشگری است، اما متاسفانه هنوز با جایگاه ایده آل در صنعت گردشگری بسیار فاصله دارد. بر اساس گزارش یونسکو در سال 2007، ایران جز پنج کشور برتر از نظر میراث فرهنگی و جز ده کشور اول در زمینه پتانسیل جذب گردشگر بین‌المللی در جهان می‌باشد. بررسی پیشینه مطالعات دراین زمینه نشان می‌دهد که صنعت گردشگری در ایران دارای فرصت‌ها و محدودیت‌هایی می باشد، اما هرگز از منظر برند سازی آنگونه که باید و شاید این حوزه مورد توجه قرار نگرفته است و همین امر سبب شده تا با وضعیت نامطلوب کنونی در این حوزه روبرو باشیم.
به نظر می رسد کشورهای توسعه یافته با حداقل میزان جاذبه های گردشگری در مقابل کشوری همچون ایران بسیار موفق عمل کرده اند. ایجاد برندهای گردشگری و کارآفرینی در این حوزه توانسته آن ها را به جایگاه های قابل قبولی در صنعت گردشگری برساند. اگر چه ایجاد و توسعه برند گردشگری برای یک کشور توسعه یافته، فرایندی پیچیده و چند جانبه است که تلاش‌های گسترده در زمینه بازاریابی، تبلیغات، توسعه زیرساخت‌های گردشگری، حمایت از صنعت گردشگری و ارائه تجربه‌های بی نظیر به بازدیدکنندگان را شامل می‌شود.
یکی از عوامل کلیدی در ایجاد برند گردشگری، استفاده از استراتژی‌های بازاریابی مناسب است. شناسایی نیازها و تمایلات بازار هدف، تحلیل رقابت، تعیین چشم‌انداز و ماموریت گردشگری، تعیین موقعیت منحصر به فرد و پیشرفته برای کشور و استفاده از ابزارهای بازاریابی مانند تبلیغات، رسانه‌ها، رویدادها و فعالیت‌های تبلیغاتی متنوع است. هدف این استراتژی‌ها، جذب توجه، ایجاد اعتماد و تشویق مخاطبان به بازدید از کشور است. این دقیقا همان استراتژی قوی کشورهای توسعه یافته است که به شدت در آن موفق اند.
مازاد بر اینکه زیرساخت‌های گردشگری قوی و مناسب از جمله عوامل اساسی در ایجاد و توسعه برند گردشگری هستند. سرمایه‌گذاری در توسعه فرودگاه‌ها، راه‌ها، شبکه حمل و نقل عمومی، هتل‌ها، رستوران‌ها، امکانات تفریحی و فرهنگی و سایر زیرساخت‌های مرتبط با گردشگری، زمینه را برای رشد صنعت گردشگری و ایجاد تجربه‌های ممتاز برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کند و متاسفانه ما در بعضی از نقاط پر طرفدار کشور حتی از داشتن یک سرویس بهداشتی متناسب با استانداردهای روز محرومیم.
توسعه زیرساخت هتل‌ها و امکانات اقامتی مناسب نقش مهمی در توسعه گردشگری یک کشور دارد. توسعه هتل‌های بین‌المللی با استانداردهای بالا، تنوع در امکانات اقامتی مانند هتل‌های لوکس، هتل‌های تفریحی، ریزمتراژها، آپارتمان‌ها و مهمان‌سراها، ارائه خدمات رفاهی و تفریحی متنوع و همچنین ارائه خدمات مرتبط مانند رستوران‌ها، استخرها، سالن‌های ورزشی و سرویس اتاق، برای جذب و رضایتمندی گردشگران اهمیت دارد.
دولت و سازمان‌های ذیربط در کشورهای توسعه یافته، عموماً سیاست‌ها و برنامه‌های ویژه‌ای را برای حمایت از صنعت گردشگری اجرا می‌کنند. حمایت‌هایی شامل تسهیلات مالی و مالیاتی، تشویق سرمایه‌گذاری و توسعه زیرساخت‌ها، ارائه خدمات مشاوره و آموزش به کسب و کارهای گردشگری، تسهیلات ویژه برای توریست‌ها و سیاست‌های سفر بدون ویزا می‌شود. این حمایت‌ها به کشورها کمک می‌کند تا صنعت گردشگری را تقویت و رشد دهند و برند گردشگری خود را ترویج دهند.
شایان ذکر است که یکی از عوامل کلیدی در ایجاد برند گردشگری، ارائه تجربه‌های بی نظیر به بازدیدکنندگان است. کشورهای توسعه یافته با ارائه فرصت‌های منحصر به فرد مانند بازدید از مناظر طبیعی زیبا، تاریخ و فرهنگ غنی، تجربه‌های ماجراجویانه، فرهنگ محلی و غیره تلاش می‌کنند تا تجربه بی‌نظیری را برای بازدیدکنندگان ایجاد کنند. همچنین، ارائه خدمات با کیفیت بالا، تسهیلات رفاهی، امکانات تفریحی و فرهنگی مناسب و تجربه‌های منحصر به فرد می‌تواند به توسعه برند گردشگری کشور کمک کند.
کشورهای توسعه یافته به توسعه همه جانبه تمایل دارند تا محیط زیست خود را حفظ کنند و به توسعه گردشگری پایدار متعهد شوند. حفظ منابع طبیعی، حفاظت از محیط زیست، توسعه گردشگری مسئولانه و ارتباط مداوم با جامعه محلی از مهم ترین این اقدامات است. این رویکرد باعث می‌شود که کشورها به عنوان مقصدی پایدار و مسئولانه شناخته شوند و برند گردشگری قوی‌تری ایجاد کنند. البته نقش مهم و همکاری موثر و هماهنگی با بخش خصوصی یکی از عوامل کلیدی در توسعه برند گردشگری است. دولت‌ها و سازمان‌های گردشگری به همراه بخش خصوصی برای تبلیغ و بازاریابی مقصد گردشگری، توسعه تورهای متنوع، ارائه خدمات متمایز و بهبود تجربه کاربردی همکاری می‌کنند. این چنین است که کارنامه موفق بسیاری از کشورهای توسعه یافته در جذب گردشگر و برندسازی توریستی متحیر کننده است و ما هنوز اقدام موثری در این حوزه انجام نداده ایم و گویا در اولویت ما نیز قرار ندارد.
